۱۳ دلیل برای آزمایش های الهی: چرا خدا به ما درد و رنج می بخشد؟

هر سختی و مشکلی در زندگی، آزمایش الهی نیست. گرچه باور داریم اراده خدا بر هر اتفاقی حاکم است اما مواردی مثل بیماری ریوی ما نه به خاطر خواست خدا که به خاطر انتخاب ما در سیگار کشیدن بوده است. در بسیاری از مشکلات و سختی‌ها، اراده و انتخابهای فردی ما عامل اصلی وقوع آنها هستند و موارد متعدد دیگری نیز وجود دارد که اتفاقاتی خارج از اراده و کنترل ما روی می‌دهد در حالیکه ما در مسیر آن تلاشها، زندگی و نتایج آن، از خدا کمک نخواسته بودیم و به او توکل نداشتیم اما نتیجه بد نهایی را به خدا نسبت می‌دهیم. ما باید فرق آزمایش‌های الهی و نتایج انتخابهای فردی خود را تشخیص دهیم تا بتوانیم به چرایی و لزوم این آزمایشها باور پیدا کنیم و با سختی کمتری آنها را پشت سر بگذاریم. در این مقاله سعی می‌کنیم دلایل آزمایشات الهی و سختی‌هایی که در زندگی‌مان رخ می‌دهد را بررسی کنیم.

• تاریخ نگارش مقاله: ۱۳ شهریور ۹۹
• تاریخ ویرایش اول: ۲۹ خرداد ۴۰۲

آزمایش الهی: چرا؟

بسیاری از افراد این سؤال را می‌­پرسند: “چرا خداوند آزمایشات الهی را در زندگی ما روا می‌­دارد؟”. ما انسانهای عادی دوست نداریم آزمایشات یا امتحان­های الهی بر زندگی‌مان نازل شود و زندگی‌مان را دشوار ­سازد. همه ما آرزوی آرامش و آسایش داریم و از هر گونه ناخوشی گریزانیم.

همانطور که وقتی وارد زمین فوتبال می‌شویم باید قوانین حاکم بر آن و نیز تصمیمات قاضی زمین را بپذیریم، در زمین زندگی هم قوانینی حاکم است که ملزم به رعایت آن هستیم (در قرآن این چنین آمده: که ما انسان را به حقیقت در رنج و مشقّت آفریدیم (و به بلا و محنتش آزمودیم)).

قانون زندگی حکم می‌کند که بشر برای کمال وارد این حیات شده و در شرایطی قرار بگیرد که بتواند انتخاب کند مسیر کمال را پیش بگیرد یا خیر. تا زمانی که هنوز به بازگشت به صراط مستقیم امیدی هست، شرایط آموزشی زندگی هم در مسیر ما قرار می‌گیرد.

گرچه این سوال مطرح است که شاید فردی تمایلی به رشد معنوی و کمال نداشته باشد و فرد دیگری در این زمینه تلاش می‌کند اما هر دو، دچار آزمایش‌ها و امتحانات زندگی می‌شوند و این، به نوعی نقض اراده فردی‌ست.

نکته اینجاست که هر آزمایش یا سختی زندگی صرفا بری کمال معنوی و رشد عرفانی نیست. برخی از درسها سبب بهتر زندگی کردن ما در این دنیا می‌شود. مثلا اگر من قدرت اراده و پشتکار بیشتری داشته باشم می‌توانم به هدفهای بهتر و ارزشمندتری در این دنیا دست پیدا کنم (حتی اهداف مادی).

نکته بعد آنکه همیشه رشد معنوی به معنی خداگونه زندگی کردن و عارف شدن نیست. ممکن است ورشکستی مالی ما سبب شود تا غرور کاذب ثروت را از دست داده و حال نیازمندان را درک کنیم و زمانی که دوباره به ثروت رسیدیم، به نیازمندان کمک کنیم و این کمک‌ها، وسیله‌ای خواهند شد برای رشد معنوی فردی دیگر (همه ما وسیله‌ای هستیم برای رشد جمعی و چرخه‌ای بین ما حاکم است که نظم جهانی را شکل می‌دهد).

نکته آخر آنکه شخص من که دارای اسم و جنسیت و هویت مشخصی است، ممکن است علاقه‌ای به رشد معنوی نداشته باشم اما شرایط زندگی من را نه خودم بلکه روح من انتخاب کرده و امتحانات الهی نه برای کالبد من، بلکه برای رشد و کمال ذات الهی من و به انتخاب او رخ می‌دهند.

ما باید قوانین زندگی را بپذیریم و به جای گله و شکایت، از پس آن بر آییم. مگر نه آنکه تحصیلات دانشگاهی به حداقل یک سال مطالعه مستمر و شرکت در کنکور نیاز دارد؟ اگر آزمون کنکور را برای پذیرش در مرحله بعدی و متعالی‌تری از زندگی می‌پذیریم پس باید به آزمونهای الهی هم برای ورود به مرحله بعدی و متعالی‌تر زندگی تن دهیم.

یادمان باشد که در این دنیا فقط خداست که همیشگی و ماندگار هست و هیچ چیز حتی بدترین شرایط و دردها هم همیشگی نیستند و روزی خورشید زندگی ما نیز طلوغ می‌کند. همانطور که در مزامیز آمده: “زیرا غضب او لحظه ­ای است، اما رحمت و محبت او دائمی! اگر تمام شب نیز اشک بریزیم، صبحگاهان باز شادی آغاز می­ شود” و در قرآن هم می‌خوانیم که “به یقین با (هر) سختى آسانى است“.

اما در ادامه، ۱۳ دلیل برای چرایی این آزمایش‌های الهی را مطرح کردیم:

خدا می­‌خواهد میزان ایمان ما را آزمایش کند.

“برادران من، رویارویی با سختی­‌های گوناگون را کمال شادی بشمارید، چون می‌­دانید ایمانتان اینگونه در سختی­ها آزموده می‌­شود، پایداری به بار می‌­آورد. پس بگذارید پایداری، کار خود را به سر انجام برساند تا شما کامل و از هر جهت بی‌عیب شوید و هیچ کمبودی نداشته باشید.” (انجیل)

خداوند گاهی آزمایشات را در زندگی ما مجاز می‌داند، زیرا او می‌خواهد ایمان ما را آزمایش کند تا ببیند آیا ما به هر قیمتی واقعاً مایل به پیروی از او هستیم یا خیر. اگرچه این آزمایشات ممکن است به صورت غیر قابل توصیفی دشوار باشند (بیماری، فقر، مرگ و …)، اما می‌­توانیم محکم بایستیم و بدانیم که این لحظات در ظاهر بد و دردآور برای همیشه دوام نخواهد یافت و با کمک پروردگار می‌توانیم نه تنها از آن عبور کنیم، بلکه درس‌های آن را به جان دل بخریم.

همانطور که در قرآن آمده: “آیا مردم پنداشته‌اند که با گفتن این که ایمان آوردیم رها می‌شوند و هرگز مورد آزمایش قرار نمی‌گیرند؟” به دست آوردن عشق الهی همچون به دست آوردن هر گنجی به تلاش و پایداری نیاز دارد. برای درک بهتر، به این فکر کنید که برای به دست آوردن دل معشوق خود چند بار تلاش کرده و چه مدت صبر کرده‌اید؟ چرا برای رویدادهای زندگی، می‌پذیریم که باید عشق و نیت خود را ثابت کنیم اما برای خالق، این امر را قابل قبول نمی‌دانیم؟ (بد نیست پادکستهای معنوی با موضوع نزدیکی به خدا و عشق الهی را بشنوید).

ضمن آنکه زمانی یک تغییر، تثبیت و تقویت می‌شود که مورد امتحان قرار گیرد. همچون یک تیم فوتبال که ماه‌ها تمرین می‌کند و تنها زمانی عیار واقعی تیم مشخص می‌شود که وارد مسابقه و آزمون شود.

جلال و عظمت خود را به ما نشان می‌دهد.

“شاید پیش خودتان فکر کنید چگونه می‌­توانیم بر این قوم­هایی که از ما قوی­ترند پیروز شویم؟ ولی از آنها باک نداشته باشید، کافیست آنچه را خداوند، خدایتان با فرعون و سراسر مصر کرد را به­ خاطر بیاورید. آیا بلاهای وحشتناکی که خداوند بر سر آنها آورد و شما با چشمان خود آن را دیدید و نیز معجزات بزرگ و قدرت خداوند را که شما را بدان وسیله از آن سرزمین بیرون آورد به خاطر دارید؟ پس بدانید که خداوند، خدایتان همین قدرت را علیه مردمی که از آنها می­‌ترسید به کار خواهد برد“.

بعضی مواقع، احساس می‌کنیم انگار آزمایشات الهی در زندگی، اوضاع ما را آشفته می‌کند و هیچ راهی وجود ندارد که بتوانیم آن شرایط را درست کنیم. مانند قوم بنی اسرائیل که در بخشی از انجیل گفتند ما فراموش می‌­کنیم که دست توانای خدا می‌­تواند چه کاری انجام دهد. اما واقعیت این است که خداوند قادر مطلق است و هیچ چیزی وجود ندارد که او نتواند انجام دهد.

در میان تاریک­ترین لحظه­‌هایتان، او همه کارها را با هم انجام می‌دهد تا قدرت و جلال خود را در هر موقعیتی به نمایش بگذارد. نیازی به ترس نیست، زیرا او بر همه چیز حاکم است.

خدا می­‌خواهد ما را از انجام اشتباه باز دارد.

بعضی اوقات ما به ندای او که می­ گوید “آن کار را انجام نده” گوش نمی­‌دهیم. نمونه آن داستان بلعم است که در انجیل آماده است:

بلعم برای نفرین مردم اسرائیل اجیر شده بود. اما خدا خواست که او برعکس عمل کند؛ او به جای لعن و نفرین آنها، برایشان طلب مغفرت می­ کرد!

در راهی که بلعم برای نفرین بنی اسرائیل می‌­رفت، الاغش ایستاد و از حرکت خودداری کرد. او الاغش را شلاق زد و مجبور کرد که حرکت کند، سه بار این كار را تکرار كرد، و نمی‌دانست كه فرشته خدا در مقابل او ایستاده است و مانع راه است. او آنقدر متمرکز بر رفتار الاغ بود که دلیل تکان نخوردن آن را متوجه نمی‌شد.

ما باید به خاطر داشته باشیم که به صدای خداوند گوش دهیم و بفهمیم وقتی موانعی در جاده­‌های زندگی ما به ­وجود می‌آید، ممکن است او مانع انجام کار اشتباهی از ما شود، یا شاید برنامه، مسیر و مقصد متفاوتی برای ما در نظر داشته باشد.

در این مواقع چون نمی‌توان با قطعیت از خواست خدا آگاه شد، کار درست این است که وقتی تلاشهایمان به ثمر نمی‌نشیند یا موانعی در مسیر ما رخ می‌دهد به خدا توکل کنیم که از پس آن مانع بگذریم (و البته برای عبور از آن هم تلاش کنیم) اما اگر موفق نشدیم نتیجه امر را به خودش واگذار کنیمو از سرزنش خود یا افسوس نرسیدن دست برداریم.

تا فقط به او اعتماد کنیم.

“خداوند می‌­گوید، افکار من افکار شما نیست و راه­های من هم راه­های شما نیست. زیرا همانطور که آسمان­ها از زمین بلندتر است، راه­های من نیز از راه­های شما و اندیشه­‌های من از اندیشه­‌های شما رفیع­تر و برتر است “  (انجیل).

مواقعی وجود دارد که ما به همه پاسخ­ها دسترسی نداریم و حکمت و علت دردی که در دوران سخت زندگی خود احساس می­‌کنیم، منطقی به نظر نمی‌رسد. ما می‌توانیم مطمئن باشیم که حتی وقتی کاری برای ما منطقی نیست، آن کار در برنامه‌­ها و اهداف بی‌نظیر خدا متناسب و هدفمند می‌باشد و در این مواقع، کار ما باید ایمان به خدا و اعتماد به حکمت او باشد.

“از دل و جان به خداوند اعتماد و توکل كن و بر عقل خود تكيه مکن. در تمام کارهایت خداوند را به­ خاطر داشته باش، و او راه تو را راست و هموار خواهد کرد.“ (کتاب امثال سلیمان نبی)

امتحان الهی برای اصلاح ما است.

“فرزندم،  تادیب پروردگار را خوار مشمار، و چون سرزنش و توبیخت کند، دلسرد مشو. زیرا خداوند کسی را که دوست می‌­دارد، تادیب می­‌کند و هر فرزندی را که می‌پذیرد، تنبیه می­‌کند.” (انجیل).

مواقعی وجود دارد که اعمال و نگرش­های ما با اراده و دستورات خدا مطابقت ندارند. ما اغلب گمراه می‌شویم، به غرور خود اجازه می‌­دهیم که قد علم کند، یا فراموش می‌کنیم که با دیگران مهربان باشیم.

بعضی اوقات خداوند اجازه می‌­دهد مشکلاتی برای ما ایجاد شود، زیرا او می‌­خواهد قلب و روح ما را اصلاح کند و ما را به لزوم گام برداشتن در اطاعت از او یادآوری کند.

آزمایش الهی برای اینکه نهال ایمان در وجودمان رشد کند.

“و اما، پس از اینکه اندک زمانی رنج و زحمت دیدید، خدای مهربان که شما را به جلال ابدی خود در مسیح فراخوانده است، تمام چیزهایی که گرفته را باز می‌­گرداند، گواه می‌­دهد، نیرو می‌­بخشد و شما را منزلت می‌­دهد.” ( انجیل)

وقتی زندگی آسان است، بدیهی است که استوار بودن در ایمان، به جای رشد و شکوفایی در آن نیز آسان است. خداوند از سختی‌­ها استفاده می‌کند تا ما را از حالت سکون خارج کند و شرایطی برایمان فراهم آورد تا ایمانمان تقویت شود؛ همچون بذری که باید در عمق تاریک خاک کاشته شود تا قد برافرازد و به سمت نور جوانه زند.

خدا می­‌خواهد ما را به سمت خود بازگرداند.

در بخشی از انجیل آماده که عیسی مسیح، کلیسای لائودیکیه را با این جملات مورد خطاب قرار داد: “می‌­دانم اعمال تو را و مشقت و صبر تو را و اینکه نمی‌­توانی این افراد شرور را تحمل کنی اما آنانی را که خود را رسول می‌­خوانند و (در حالیکه رسول) نیستند را آزمودی و ایشان را دروغگو یافتی. من می‌­دانم که صبر داری و بخاطر اسم من تحمل کردی و خسته نشدی. لکن نکته‌ای علیه تو دارم که محبت نخستین خود را‌ ترک کرده‌­ای.”

مسیحیان عیسی را اولین عشق و اولویت اصلی خود می‌دانند اما، مانند لائودیکی­ها، اغلب او را کنار می‌گذارند و اولویت‌ها و اهداف و خواسته‌های دیگری را در زندگی و قلب خود جایگزین می‌کنند؛ در حالیکه مسیح و سایر پیامبران الهی تلاش می‌کردند تا به واسطه محبتمان به آنها، به محبت پروردگار دست پیدا کنیم.

گاهی، آزمایشات الهی در زندگی ما برای این است که آن چیزی که روح ما به آن نیاز دارد و آرزویش را داریم و فراموشش کرده‌ایم را به یاد بیاوریم. برای ما انسانهای قرن ۲۱ که ذهنمان آکنده از زندگی مادی و مشغله‌ها و اولویت‌های دنیوی‌ست، سخت است که به اصل خود بپردازیم و به جای تلاش برای کسب ثروت، قدرت، محبوبیت، شهرت و … به دنبال شناخت خدا و رسیدن به او باشیم.

به همین دلیل گاهی با تلنگرهایی از سوی خدا مواجه می‌شویم تا او را به یاد آوریم.

برای رشد و شکوفایی شخصیت ما است.

در انجیل آماده:  “نه فقط این، بلکه بیایید در سختی­ها نیز شادی کنیم؛ زیرا می‌دانیم که سختی با خود پایداری به بار می‌­آورد، پایداری سبب می‌­شود مورد تایید خدا قرار گیریم؛ مورد تایید خدا بودن امید را حاصل می‌­کند، و این امید به سرخوردگی نمی‌­انجامد، زیرا خدا از طریق روح القدس که به ما بخشیده است، محبت خود را در دل­های ما ریخته است.“

این نکته وجود دارد که تجارب دشوار فقط به ما کمک می‌کند تا قوی­تر شویم که درست است. خدا اغلب از آزمایش‌­ها و امتحان­هایی که با آنها روبرو هستیم برای تغییر ما استفاده می‌­کند.

او تصویری از آنچه می‌­خواهد باشیم در اختیار دارد. گاهی اوقات شخصی که او می‌خواهد ما باشیم،  فقط از طریق شرایط سختی که در زندگی ما ایجاد می­‌شود، شکل می‌گیرد.

همچون برگ خشک چای که باید در آب جوشان قرار گیرد تا جوهره آن (علت آفرینش آن) بروز پیدا کند، ما نیز گاهاً باید در شرایطی دشوار قرار گیریم تا به قدرت و خاصیت درونی خود پی ببریم.

به ما اجازه می‌دهد تا با عواقب اشتباهات خودمان روبرو شویم.

“دلی نیز که معرفت ندارد نیکو نیست و هر که به پاهای خویش می‌­شتابد گناه می‌­کند. حماقت انسان او را تباه می­ سازد و دلش از خداوند خشمناک می‌شود”  (امثال سلیمان نبی).

چیزی که ما فراموش می‌کنیم، این است که بعضی مواقع، سختی­‌ها به خاطر اشتباهات یا حتی گناهان ما به وجود می‌­آید.  طلاق، مشکلات مالی، عدم موفقیت در روابط و مشکلات دیگر می‌­توانند ناشی از حماقت خود ما باشند.

وقتی اوقات سخت فرا می‌­رسد، جبهه گرفتن نسبت به خدا آسان است. اما باید درنگ کرده و بررسی کنیم که آیا اقدامات خودمان منجر به آنها شده است یا خیر. اگر چنین است، پس ما باید از اشتباهات خود درس بگیریم و به جای راه­ خود، راه­ خدا را دنبال کنیم.

تا ما را بیشتر به خود وابسته کند.

پولس قدیس به کلیسای قرنتیان گفت که رنج­‌هایش او را بیشتر به خدا وابسته کرده و همچنین اثبات قدرت خدا را در میان نقاط ضعف خود نشان داد: “ اما برای آنکه از این مکاشفات خارق‌­العاده و مشاهدات روحانی، احساس غرور به من دست ندهد، خدا اجازه داد تا عارضه‌ای همچون خار در بدنم به­ وجود آید. او اجازه داد فرستاده شیطان مرا رنج دهد و بدین وسیله مانع غرور من گردد.

سه بار به خداوند التماس کردم که مرا از آن رهایی دهد. اما او هربار خواهش مرا رد کرد و فرمود ” من با تو هستم و همین تو را کافی است، زیرا قدرت من در ضعف تو بهتر نمایان می‌­شود!” پس حال با شادی به ضعف­‌های خود می‌­بالم. شادم از اینکه زندگی‌­ام قدرت مسیح را نمایان می‌­سازد نه توانایی­ها و استعدادهای خودم را. بنابراین، به خاطر مسیح، از اهانت­ها، سختی­ها، جفاها و مشکلات نیز شادم؛ چون می‌­دانم همه اینها باعث جلال مسیح می‌شود. زیرا وقتی ضعیفم آنگاه توانا هستم.“

ما به عنوان انسان اغلب بیش از حد از خود راضی و مغرور می‌شویم. رنج­ها و آزمایش­ها به ما یادآوری می­ کند که ما از کسی بهتر نیستیم و در میان سختی­‌ها وقتی احساس ضعف می‌کنیم، قدرت خدا در ما نمایان می‌­شود؛ چرا که وقتی نتوانیم مشکل را حل کنیم، در می‌یابیم که غرور و قدرتمان توهمی بوده که از پس مشکلات خود بر نمی‌آید. آنگاه به سراغ قدرت برتر و یگانه توانایی می‌رویم که می‌دانیم هیچ ناممکنی برای او وجود ندارد.

برای اینکه به ما کمک کند بیشتر شبیه پیامبران شویم.

“ما می‌­دانیم همه چیز برای خیریت آنانی که خدا را دوست دارند و بر حسب اراده او خوانده شده‌­اند، با هم در کارند.” (انجیل)

خدا خوب و مهربان است و اهداف او برای زندگی ما، حتی برای قسمت‌های دشوار زندگی به منظور خیر و صلاح ما است. هدف نهایی او این است که ما در گفتار و اعمال خود مانند پیامبران الهی بشویم.

او کارهایی را برای انجام دادن ما آماده کرده است، همه آنها مطابق با برنامه و اهداف بزرگتر او برای جهان است. آزمایشات و امتحان­هایی که با آنها روبرو می‌شویم، ما را به شکل افرادی می‌آورد که در قالب قدیس‌گونه ساخته شده­ تا اهداف او را به انجام برسانند.

“زیرا ما ساخته دست او هستیم و خدا ما را در عیسی مسیح از نو آفریده است تا آن کارهای نیکو را که او قبلاً برای ما مقدر کرد که انجام دهیم، بجا آوریم” (انجیل)

همچنین در روایتی از پیامبر اسلام نقل شده که خداوند در بهشت خطاب به بهشتیان می‌فرماید: “من به هر چیزی «کُن» (موجود باش) بگویم، آن چیز موجود می‌شود؛ اینک این مقام را برای شما قرار می‌دهم تا به هر چیزی «کُن» بگویید، آن چیز محقق گردد”. (منبع) این یعنی خدایی که قدرت الهی خویش را در درون ما قرار داده می‌خواهد که این قدرت در وجود ما شکوفا شود و به همین دلیل یکی از راه‌های این شکوفایی را آزمایش‌های الهی خود در نظر گرفته است.

ما را برای کمک به دیگران در شرایط دشوار آماده کند.

مورد دیگری که از تجربیات ما در رنج ناشی می­ شود این است که ما می‌­توانیم درد دیگران را بهتر درک کنیم: “بارهای یکدیگر را حمل کنید و به این طریق حکم مسیح را بجا خواهید آورد“.

این همان کاری است که خود عیسی برای بشر انجام داده است. او راه­های ما را طی کرد و بر روی صلیب رنج برد، تا دین‌­یار اعظم بشر باشد و بتواند با ما همدردی کند. رنج­ها به ما اجازه می­‌دهند تا با درد دیگران همدردی کنیم.

در کتاب معبد سکوت، حضرت عیسی به طور کامل در مورد این مهم صحبت کرده است. در این کتاب بیان شده که حضرت عیسی آگاهانه رنج‌هایی را به جان خرید تا تلنگری برای بشر باشد مبنی بر عشق به هم نوع (مطالعه این کتاب را توصیه می‌کنم).

تا به ما یادآوری کند که او کیست.

در انجیل، ما در مورد تباهی و خواری و سرافکندگی‌ای یاد می‌گیریم که وقتی فراموش می­‌کنیم خدا کیست، به وجود می‌­آیند. پادشاه نبوكدنصر آنچه را از قدرت و اقتدار خدا می‌دانست نادیده گرفت. او به جای تشکر از هدیه خداوند و شکسته نفسی کردن برای پادشاهی عظیم،‌ ترجیح داد با افتخار باور کند که همه این­ها از طریق دستاوردهای خودش حاصل شده است.

در نتیجه، خداوند او را از پادشاهی خود دور کرد. او در مزارع پرسه می‌زد و مدتی مانند یک حیوان علف می­‌خورد. سرانجام، او اقرار کرد که همه چیزهای خوب در نهایت توسط خدا به او داده شده و خدا نیز می‌تواند آنها را از بین ببرد. در نهایت هم او به پادشاهی خود بازگردانده شد.

ما نیز مانند نبوکدنصر، گاهی اوقات فراموش می‌­کنیم که خدا کیست. ما فراموش می­‌کنیم که او بر همه تسلط دارد و این که اهداف او هرگز بی‌نتیجه نمی‌­ماند. رنج­‌ها و کارهای خداوند برای ما، به ما کمک می­‌کند تا یادآور قدرت و عظمت او باشیم.

چگونه با آزمایشات الهی روبرو شویم؟

همه آن را لذت حساب کنید.

“برادران من، رویارویی با سختی­های گوناگون را کمال شادی بشمارید…” (یعقوب نبی).

خیلی از افراد در برابر سختی و مصیبت با خوشحالی واکنش نشان نمی‌­دهند. واکنش اولیه اکثر مردم در برابر فاجعه یا آزمایشات زندگی،‌ ترس یا افسردگی است. با این وجود، سخنان خدا برای ما که توسط یعقوب مکتوب شده است، این است که این آزمایشات الهی را به عنوان یک تجربه لذت­بخش بشماریم.

برای کسانی که به خدا ایمان ندارند، چنین نگرشی دیوانگی به نظر می‌­رسد. چه کسی فوت ناگهانی عزیزشان را شادی قلمداد می‌کند؟ چه کسی وقتی شغل خود را از دست می‌دهد، آن را شادی می‌شمارد؟ خیلی از افراد در برابر سختی و مصیبت با خوشحالی واکنش نشان نمی‌­دهند که این امر، بخشی از ذات دنیوی بشر است.

منظور از خوشحالی از وقوع رویدادهای ناگوار، خوشحالی برای هدف نهان آن اتفاق است نه ظاهر آن اتفاق. قطعاً مرگ، بیماری، فقر و … دردآور است و مایه ناراحتی روح و روان اما وقتی بدانیم و باور داشته باشیم این رویدادها با اجازه خدا اتفاق افتاده و پروردگارمان با این رخدادها هدفی متعالی برای ما در نظر گرفته، می‌توان به آن آزمایش لبخند زد و تسکین یافت.

باید همواره به یاد داشته باشیم که ما به خدا تعلق داریم، و او ناجی و منبع  قدرت ما است. ما در دستان خالق قادر متعال هستیم که همه را می‌بیند و همه را می‌­شناسد و ما را دوست دارد. اگر او نخواهد، هیچ اتفاقی در جهان هستی رخ نخواهد داد.

از آنجا که ما در اختیار او هستیم، وقتی آزمایش یا فاجعه غیر منتظره‌­ای در زندگی ما رخ می‌­دهد چیزی برای ترس نداریم. آیات الهی به ما اطمینان می‌­دهند که به عنوان رهروان صلح درون هرگز در مواجهه با مشکلات تنها نیستیم. آیات الهی به ما می­‌گویند که خدا هدفی دارد که اجازه دهد این آزمایشات برای ما اتفاق بیفتد.

آزمایش = ثابت‌قدمي

“…چونکه می‌­دانید که آزمایش ایمان شما، ثابت قدمی (استقامت/پایداری) ایجاد می‌کند“

ایمان مانند عضلات بدن که فقط در هنگام ورزش و فشار جسمی رشد می‌کنند، می‌باشد. من می‌دانم که وقتی با وضعیتی روبرو می‌شوم که قادر به حل آن نیستم، ایمان من به سرعت رشد می­‌کند و بعد می‌بینم که خدا آن را به روشی حل می‌­کند که خیلی بهتر از تصور من است. ایمان ما وقتی به خدا اعتماد می‌کنیم، برای پاسخ به مشکلی که برای آن پاسخی نمی­‌بینیم، رشد می‌­کند.

ما بسیار بهتر می‌­توانیم کسی را که در شرایط دشواری که ما قبلا تجربه‌اش کردیم قرار دارد دلداری دهیم؛ چیزی که در آن دست خدا را در محل کار، شهر، دوستان و … به شکل آسایش، بهبودی و بازیابی دیده‌ایم. ما می‌­توانیم جامی باشیم که نوشیدنی عشق خدا را برای شخص که در زندگی خود یک دوره خشک و تشنه را پشت سر می‌گذارد به ارمغان می‌­آورد.

کامل و بی‌عیب

“پس بگذارید پایداری کار خود را به سرانجام برساند تا شما کامل و از هر جهت بی‌عیب شوید و هیچ کمبودی نداشته باشید.”

وقتی از طریق آزمایش‌­ها و مصیبت­‌ها به خدا اعتماد کنیم، ما در راه اعتقاد خود بیشتر و بیشتر پایدار می‌شویم. کمتر تحت تأثیر تعالیم نادرست یا حتی وسوسه قرار می‌گیریم.

هرچه بیشتر مطمئن شویم که خدا ما را از طریق همه چیزهایی که با آنها روبرو می­‌شویم درک خواهد کرد، با اطمینان بیشتری در زیر سایه امن او خواهیم بود. ما در مسیر خود جسورتر خواهیم بود و این باعث می‌شود که ما گواهان بهتری برای خدا باشیم.

از خدا بخواهیم…

“اگر کسی از شما محتاج حکمت است، پیوسته آن را از خدا طلب کند و به او عطا خواهد شد؛ چون او خدایی است که به همه با سخاوت و بدون سرزنش عطا می­ کند”

ناراحتی­ها و آزمایشات راهی است که ما را به سمت سردرگمی و ناامیدی سوق می‌­دهد. با این اوصاف، پاسخ شخص با ایمان باید این باشد که به ایمان و وابستگی به خدا روی آورد. هیچ چیز برای خدا سخت نیست؛ با او، همه چیز ممکن است.

وقتی با آزمایش الهی یا مصیبت روبرو می­ شویم، پاسخ ما باید این باشد که به خدا روی بیاوریم، نه اینکه از او دور شویم، زیرا می­ دانیم که خدا هر آنچه را پیش از رخ دادن، می­ دانست.

وضعیت ما او را شگفت زده نمی­ کند و نه می­ تواند او را تحت الشعاع قرار دهد. پاسخ ما باید این باشد که در مواقع دشوار به همان اندازه اعتماد کنیم که وقتی اوضاع به خوبی پیش می‌­رود به او اعتماد داریم.

لطف او برای ما کافی است.

امروز آزمایش الهی ما هرچه باشد، به لطف خدا اعتماد کنیم و همین کافی است. با عبادت، دعا و مناجات با خدا به سمت او بروید. کتاب او را بخوانید. او قادر است همه آنچه را که برای تحملش تلاش کردیم، ببیند. همانطور که در قرآن آمده “هر کس بر خدا توکل کند او براى وى کاقیست“. (بد نیست اپیزود پنجم پادکست ما با نام لاهوت را با موضوع توکل کردن یعنی چه؟ را گوش دهید).

دلایل زیادی وجود دارد که خداوند آزمایشات الهی را در زندگی ما مجاز می‌داند. آنچه از آن می­‌توان اطمینان داشت این است که او خدای خوب و مهربانی است. هیچ چیز اتفاق نمی‌­افتد بدون اینکه او از آن آگاه باشد. اهداف او به سود ما و به لطف و عظمت او است و ما می‌­توانیم کاملاً به او اعتماد کنیم و از آزمایشات و امتحان­های الهی برای تحقق اهداف او به سود خود استفاده كنیم.

گفتگوی راهب و خدا

متن زیر، بخشی از کتاب خاطرات یک یوگی است که به واقع رخ داده است و ما در مورد سختی‌های زندگی و چرایی و لزوم آزمایش الهی در زندگی راهنمایی می‌کند:

راهب خطاب به خدا: چرا اجازه می‌دهی چنین مصیبت‌هایی نظیر جنگ‌ها رخ دهد؟

ندای الهی: آفرینش هم نور است هم سایه. اگر چنین نباشد، ایجاد تصاویر ممکن نمی‌شد. نیک و بد مایا باید به نوبت بر یکدیگر سلطه یابند. اگر شادمانی جهان بی‌وقفه بود آیا انسان هیچ‌گاه چیز دیگری می‌خواست؟ بدون رنج، این امکان وجود ندارد که آدمی به خاطر آورد که مامن جاودانش را‌ ترک کرده است. درد وسیله‌ای برای این یادآوری است. راه گریز از آن نیز معرفت است.

پاراهامسا یوگاناندا

---